Mnogi sportaši su doživjeli grčenje mišića bilo na plivanju, bicikli ili trčanju. Grčevi u mišićima nastaju kada živci šalju nekontrolirane impulse stanicama mišića i time se mišići ne mogu opustiti. Postoje različiti uzroci ovoj neugodnoj pojavi a moderna istraživanja daju oprečna objašnjenja. Možda najpopularnija (ujedno i najstarija) teorija, “krivi” dehidraciju i manjak elektrolita. Opsežno istraživanje iz 1996. godine na maratoncima izdvojilo je sljedeće faktore kao primarne faktore povezane s grčenjem mišića:
- starost sportaša
- trkački staž
- Index tjelesne mase
- Neredovitost u istezanju
- Obiteljska povijest problema (nasljeđena osobina)
Manjak elektrolita kao ni dehidracija u danom istraživanju nisu navedeni kao uzrok grčenju mišića.
Nove teorije
Nove spoznaje ukazuju na abnormalnosti u spinalnom refleksu kao ključnim u pojavi grčenja mišića. Mišićni umor dovodi do poremećaja mišićne kontrakcije na spinalnoj živčanoj razini. Receptori (mišićna vretena) koja kontrahiraju muskulaturu kod istezanja i Golgijeva tijela (relaksiraju muskulaturu pri kontrakciji) trebaju biti u ravnoteži te tako mišić čuvati od prenaglašenog istezanja ili prenaglašene kontrakcije. Ovi receptori djeluju na mišić tako da šalju signal u odgovarajući motorički neuron koji se nalazi u kičmenoj moždini. Prema novoj teoriji kod mišićnog zamora aktivnost mišićnog vretena se povećava (kontrakcija) a aktivnost Golgijevog tijela se smanjuje (relaksacija) što dovodi do grčenja. Svakako do ovih neuromišićnih pojava dolazi gotovo uvijek zbog zamora pa se kao najrizičnije navode i najteže aktivnosti kao što su trčanje uzbrdo, dugotrajno trčanje, utrka. Istraživači navode povezanost neredovitog istezanja i grčenja.
Neki autori smatraju da je deficit ugljikohidrata ali i nekih minerala i soli ključni uzrok u pojavi grčeva. Hiponatrijemija je česta pojava u sportaša gdje dolazi do pada koncentracije natrija u krvi gubitkom soli kroz znojenje (oko 1-2 grama po litri znoja). Neka istraživanja upućuju upravo na manjak natrija kao uzrokom grčenja mišića
Prevencija grčenja mišića
Na osnovu navedenih teorija nastanka grčeva evo nekoliko mogućih rješenja problema:
- Redovito istezanje
- Uzimanje dovoljno ugljikohidrata prije i za vrijeme treninga
- Uzimanje dovoljno tekućine obogaćene elektrolitima (1.5 dcl – 2.5 dcl svakih 20 minuta)
- Unos magnezija (do 350 mg dnevno)
- Unos Natrija kroz sol (sportski napitci, slanija hrana)
- Trening snage problematičnih područja (jačanje listova, stražnjih loža…)